Sàng lọc là việc sử dụng các trắc nghiệm(thường là ngắn) để xác định nguy cơ của sự tồn tại một bệnh hoặc rối loạn nào đó. Phụ huynh có thể sử dụng các phương pháp sau để sàng lọc cho con:
1. Phương pháp quan sát
- Cách trẻ chơi,tương tác với đồ chơi bạn bè cùng lứa.
- Cách trẻ chủ động tương tác với người thân trong gia đình.
- Các trẻ đối đáp và đáp ứng khi được gọi tên( quay đầu lại và chào,nhìn mắt,xấu hổ tránh mặt,..hay không đáp ứng,không nhìn mắt,coi như không có ai gọi).
- Cách trẻ đưa ra những yêu cầu cá nhân
- Cách trẻ đáp ứng về mặt cảm xúc với những người xung quanh.
- Cách trẻ vận động đi lại
- Cách trẻ học hỏi và nhận thức.
- Cách trẻ thể hiện ngôn ngữ không lời và có lời.
- Cách trẻ thể hiện âm lời nói.
- Các hành vi bất thường và lạ lùng.
Quan sát những biểu hiện trên có thể sẽ giúp bạn sớm nhận ra các dấu hiệu phát triển bất thường của con(nếu có). Nếu bạn thấy con có những dấu hiệu lạ trong sự phát triển thì hãy tìm sự giúp đỡ của các nhà chuyên môn. Trường hợp mà bạn chưa sẵn sàng tìm kiếm sự giúp đỡ đó,hãy tìm một cách khác là sử dụng các bộ công cụ sàng lọc đơn giản mà cha mẹ cũng có thể làm được.
2. Phương pháp sử dụng công cụ sàng lọc
Phụ huynh có thể tham khảo và sử dụng công cụ sàng lọc về mức độ phát triển ASQ-3 hoặc bảng sàng lọc rối loạn phổ tự kỉ M-CHAT. Đây là hai công cụ sàng lọc mà phụ huynh có thể thực hiện.
Bảng hỏi về các độ tuổi và giai đoạn(Ages & Stages Questionnaire – ASQ)
- Đây là bảng hỏi do phụ huynh tự điền để sàng lọc sự phát triển nói chung của trẻ trong độ tuổi từ 0 – 5 tuổi rưỡi. ASQ bao trùm 5 lĩnh vực phát triển: giao tiếp,vận động tinh,vận động thô,giải quyết các vấn đề và cá nhân xã hội.
- ASQ là thang đo đánh giá sàng lọc vì vậy vai trò của ASQ là xác định ra những trẻ cần sự hỗ trợ để có thể tham gia tốt vào môi trường học tập. Đối với những trẻ có nhu cầu đặc biệt,các chuyên gia sẽ có một số những chỉ dẫn và sự lựa chọn một số hình thức phù hợp.
- Đặc tính nữa của ASQ là dễ hiểu vì các câu hỏi thường được viết khá dễ hiểu.
Bảng kiểm tự kỉ tuổi chập chững – bản điều chỉnh(Modified Checklist for Autism in Toddlers – M – CHAT)
- M-CHAT là công cụ đẻ sàng lọc trẻ em từ 16 đến 36 tháng tuổi có nguy cơ rối loạn phổ tự kỉ.
- M-CHAT thường được các bác sĩ nhi khoa sử dụng. Có thể phân lọa nguy cơ rối loạn phổ tự kỉ ở trẻ là một mức độ thấp,trung bình hay cao.
- Mục đích của M-CHAT là để phát hiện các trường hợp có nguy cơ rối laojn phổ tự kỉ càng sớm càng tốt. Tuy nhiên không có công cụ nào là hoàn hảo và không thể dựa trên một công cụ để xác định vấn đề của trẻ.
Hiện nay,với sự hỗ trợ của công nghệ,phụ huynh có thể truy cập vào trang Web của A365 để thực hiện hai bộ công cụ này và nhận được góp ý cho vấn đề của trẻ gặp phải ở thời điểm hiện tại.
Tuy nhiên,trong quá trình quan sát và sử dụng bộ công cụ,cách đánh giá-nhìn nhận về trẻ có thể thiếu chính xác do yếu tố chủ quan của người đánh giá. Đôi khi,có thể làm trầm trọng hóa vấn đề hoặc giảm nhẹ vấn đề trẻ đang gặp phải. Do vậy việc tham vấn nhà chuyên môn là điều cần thiết.
3. Tham vấn nhà chuyên môn
- Nhà chuyên môn là những người được đào tạo và có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực này.
- Cha mẹ có thể được nhà chuyên môn tham vấn kĩ hơn về các thắc mắc liên quan đến trẻ từ đó có thêm những nhận định về trẻ.
Cần lưu ý rằng ở giai đoạn sàng lọc,chúng ta chỉ có thể tìm ra những dấu hiệu nguy cơ chậm trễ phát triển hay rối loạn phổ tự kỉ. Nếu trẻ có những dấu hiệu nguy cơ thì việc cần mà tiếp theo là tìm kiếm sự chẩn đoán của các nhà chuyên môn.
(Trích dẫn tài liệu‘‘Hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ em Tự kỷ tại Việt Nam’’)
MẦM NON CHUYÊN BIỆT BAN MAI
CS1: Số 200 đường Đinh Công Tráng – TDP Lê Lợi – P. Châu Sơn -TP. Phủ Lý – TỈnh Hà Nam (Cạnh chợ Do Nha và cổng KCN Châu Sơn)
CS2: Quốc Lộ 1A địa phận thôn Phúc Nhị -Xã Thanh Phong – huyện Thanh Liêm – Tỉnh Hà Nam (Đối dện đường vào trường cấp 2 Thanh Phong hoặc gara ô tô Hoàng Hiệp)
ĐT: 09716 726 188 – 0226 3510068 Email: banmai.special@gmail.com
